ਹੈਲਥ ਨਿਊਜ਼ : ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ, ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਮਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿਗੜਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਬੱਚੇ ‘ਤੇ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਨੁਸਾਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਕ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਅਨੀਮੀਆ ਹੈ। ਹਾਂ, ਅਨੀਮੀਆ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਮ ਅਤੇ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ।
ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਅਨੀਮੀਆ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਪਲ ਰਹੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਵੀ ਡੂੰਘਾ ਅਸਰ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਨੀਮੀਆ ਦਾ ਪਤਾ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖ਼ੂਨ ਦੀ ਖਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਨੀਮੀਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹਨ? ਕਿਹੜੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ? ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਇਸਦਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬਾਂ ਬਾਰੇ ।
ਅਨੀਮੀਆ ਦੇ ਕਾਰਨ?
ਡਾ: ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਸਾਹਾ ਅਨੁਸਾਰ ਅਨੀਮੀਆ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਹੀਮੋਗਲੋਬਿਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਸਹੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੀ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਅਨੀਮੀਆ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਉਦੋਂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਜੇਕਰ ਆਇਰਨ ਉਪਲਬਧ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਹੀਮੋਗਲੋਬਿਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੀ ਇਸ ਕਮੀ ਨੂੰ ਅਨੀਮੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਹਨ ਅਨੀਮੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ ?
ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀਮੋਗਲੋਬਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਆਕਸੀਜਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਥਕਾਵਟ, ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਜਾਂ ਊਰਜਾ ਦੀ ਕਮੀ ਆਦਿ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨਾ, ਚੱਕਰ ਆਉਣਾ, ਸਿਰ ਦਰਦ ਹੋਣਾ। ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ, ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੜਵੱਲ, ਵਾਲ ਝੜਨਾ, ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਆਦਿ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਧਾਰਨ ਲੱਛਣ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਨੀਮੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 10 ਵਿੱਚੋਂ 6 ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅਨੀਮੀਆ ਹੈ।
ਅਨੀਮੀਆ ਦਾ ਬੱਚੇ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੇ ਬੱਚੇ ਉੱਤੇ ਅਨੀਮੀਆ ਦਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ? ਇਸ ਸਵਾਲ ‘ਤੇ ਡਾ: ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਸਾਹਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਤੁਹਾਡਾ ਸਰੀਰ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਆਇਰਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਨਾਜ਼ੁਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਬੱਚੇ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਖਾਸ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਰ ਇਹ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੇ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਆਇਰਨ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ।
ਅਨੀਮੀਆ ਦਾ ਕੀ ਹੈ ਇਲਾਜ ?
ਡਾ: ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਸਾਹਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਲਾਜ ਵਜੋਂ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਇਰਨ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਲੈਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ 0.5 ਗ੍ਰਾਮ ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਅਤੇ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਐਲੀਮੈਂਟਲ ਆਇਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਦਰਸ਼ ਮਾਤਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਭਰਪੂਰ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਿੰਬੂ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ) ਲੈਣਾ ਵੀ ਆਇਰਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
