ਮੰਡੀ : ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ‘ਚ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਸਵੇਰ ਦੇ ਸ਼ਾਂਤ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਹਲਕੀ ਗੜਬੜੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਕੰਬਣ ਨੇ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ । ਭੂਚਾਲ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਮੁਤਾਬਕ ਸਵੇਰੇ 9.18 ਵਜੇ ਆਏ ਇਸ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 3.4 ਰਹੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਸਿਰਫ 5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ‘ਤੇ ਸੀ। ਰਾਹਤ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਫਿਲਹਾਲ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਾਨੀ-ਮਾਲੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਝਟਕਾ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਹਿਮਾਚਲ ਦੀ ਭੂਚਾਲ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਹਿਮਾਚਲ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਖਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ?
ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਹੈ ਜੋ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰ ਭੂਚਾਲ ਜ਼ੋਨ-IV ਅਤੇ V ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ – ਭਾਵ, ਜਿੱਥੇ 7 ਤੋਂ 8 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜ਼ੋਨ 5 (ਉੱਚ ਜੋਖਮ): ਕਿੰਨੌਰ, ਲਾਹੌਲ-ਸਪੀਤੀ ਅਤੇ ਚੰਬਾ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ
ਜ਼ੋਨ 4 (ਉੱਚ ਜੋਖਮ): ਸ਼ਿਮਲਾ, ਮੰਡੀ, ਕੁੱਲੂ ਅਤੇ ਕਾਂਗੜਾ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰ
ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦੇ ਕਿਉਂ ਹਨ?
ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਸ਼ਾਲ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟਾਂ ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੈ ਜੋ ਨਿਰੰਤਰ ਗਤੀ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ ਟਕਰਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਚਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਭਾਰੀ ਦਬਾਅ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਹ ਦਬਾਅ ਟੁੱਟਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਊਰਜਾ ਕੰਪਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ – ਅਤੇ ਫਿਰ ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਹੈ ਕਿ ਹਿਮਾਲਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਕਿੰਨੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਕਈ ਵਾਰ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
